Helleborus
De Helleborus is een echte winterbloem. Veel mensen kennen de Helleborus vooral als de kerstroos. Deze helder witte Helleborus niger bloeit namelijk met een beetje stimulatie voor de kerst en wordt in de veel kerststukjes en luxere kerstbloemwerken gebruikt. De Helleborus is echter nog veel meer. Dit is ook de reden dat we dit stukje net na de kerst plaatsen.
De plant Helleborus
De Helleborus is een vaste plant uit de ranonkel familie. Deze familie heeft vele beroemde leden zoals de Delphinium, Trollius, Aconitum en natuurlijk de ranonkel. Eigenlijk is ook de pioenroos een beroemd lid van deze familie. De Helleborus wordt in het Nederlands ook wel nieskruid genoemd, omdat de plant vroeger werd gebruikt om niespoeder van te maken. Leuk is het om te weten dat de meeste vaste planten die er op dit moment geteeld worden, oorspronkelijk werden geteeld om hun geneeskundige eigenschappen en niet als sierplant.
Uit de kloostertuinen die als natuurlijk apotheek werden gebruikt, werden later de mooie exemplaren door kwekers verder veredeld tot sierplanten. Hoewel er meer dan 15 soorten Helleborus zijn, worden vooral de Helleborus niger (kerstroos) en de Helleborus orientalis (soms lenteroos genoemd) voor de sier geteeld. Veel van de andere soorten worden wel in de tuinbeplantingen gebruikt. Zowel de Helleborus niger als de Helleborus orientalis worden zowel als snijbloem als als potplant geteeld. De Helleborus niger is als snijbloem eigenlijk alleen voor de kerst beschikbaar terwijl hij als potplant een veel langere periode te koop is.
De Helleborus orientalis komt als snijbloem eigenlijk pas rond februari op de markt. Vanaf februari is in een zachte winter ook de normale bloeitijd van deze bloem. De kleuren van de Helleborus orientalis zijn veel diverser. Natuurlijk zijn ze er in het wit, maar de kleuren variëren van zeer donker roze via alle tussen kleuren naar zeer licht roze. Leuk zijn ook de verschillende bloemvormen zoals verschillende dubbele bloemen en gekleurde spikkels die de bloem zeer sierlijk maken. De steellengte van de Helleborus orientalis is duidelijk langer dan van de Helleborus niger.
Teelt
De teelt van de Helleborus is moeilijker dan het lijkt. De plant is heel gevoelig voor natte omstandigheden en heeft zowel als snijbloem als als potplant erg veel aandacht van de teler nodig. Een bijzonderheid is dat de bloem en het blad niet gelijktijdig groeien. In het voorjaar ontwikkeld de plant zich als groene plant en in het najaar, als de bladeren gaan afsterven, komt de bloem pas tevoorschijn. Dit is ook de reden dat, zeker de Helleborus niger, altijd zonder blad wordt afgeleverd.
Bij de Helleborus orientalis lopen de twee groeifasen ook naast elkaar, maar de teler krijgt het toch voor elkaar om op potplanten af te leveren die zowel mooi blad als mooie bloemen hebben. Eenmaal in de tuin zal de plant echter zijn oude ritme weer aannemen en zullen voor de bloei de oude bladeren gesnoeid moeten worden om een mooie bloeiende plant te krijgen. Bij de oogst van de bloemen is zeker bij de orientalis het snijstadium van groot belang. Als de bloem te jong worden geoogst valt de houdbaarheid ervan behoorlijk tegen.
Houdbaarheid
De Helleborus orientalis is alleen houdbaar als de bloem eigenlijk al is uitgebloeid. Dit klinkt vreemd, maar als de eigenlijke bloei van deze plant over is, behouden de bloemkelken hun kleur en deze blijven dit weken aanhouden. In knop is deze bloem dus niet houdbaar. Een uitzondering op deze regel is de bloem van de Helleborus hybride Magnificent Bells. Deze wat hangende bloem is wel houdbaar voordat hij zijn meeldraden heeft verloren. Een mooie toepassing van de Helleborus orientalis is het gebruik in drijfschalen. Hierin worden de bloemen zonder steel in gelegd en dit geeft een zeer mooie feestelijke aanblik.
