Helianthus
Helianthus annuus is de naam voor de éénjarige zonnebloem. Eénjarig betekend dat de zonnebloem in hetzelfde jaar bloeit als waarin deze is gezaaid. De zonnebloem is al heel oud en werd in eerste instantie alleen geteeld voor de olie (zonnebloemolie). Omdat de zonnebloem toen ook al een indrukwekkende verschijning was, werd hij al snel aangeplant in bloementuinen en parken. De schilder Vincent van Gogh haalde hier de inspiratie voor zijn beroemde schilderij vandaan. Een mooi schilderij, maar de verse zonnebloemen zijn natuurlijk veel mooier. Vroeger was de zonnebloem eigenlijk alleen te zien tijdens de optimale bloeiperiode voor de teelt van zonnebloemolie.
Hoewel de zonnebloem al decennia lang voor de bloem werd geteeld is de echte doorbraak gekomen na het jaar van van Gogh, nu bijna 30 jaar geleden. Hierna is het snel gegaan. De eerste jaren was het een echt niche product, maar al snel zorgde de grote vraag voor meer productie. Hiernaast is er in de beginjaren erg veel veredeld.
Omdat de originele zonnebloem stuifmeel had, was deze eigenlijk niet geschikt voor de teelt als snijbloem. Toen dit probleem was verholpen door de opkomst van stuifmeelvrije zonnebloemen, kon de groei pas echt beginnen. In het begin volgde de nieuwe soorten elkaar vrij snel op, terwijl u daar als consument niets van merkte. De veredeling richtte zich op de gezonde teelt van de bloemen. Op dit moment zijn de meeste nieuwe zonnebloemen resistent tegen de belangrijkste schimmelziekte, waardoor er grote stappen zijn gezet in duurzaamheid.
Assortiment.
Hoewel de gewone oranje gele zonnebloem de boventoon blijft voeren, is er naast de teelt-technische verbeteringen ook ander moois te vertellen. De zonnebloemen zijn er in meerdere kleuren en vormen. Zo is er een echte heldergele zonnebloem en ook een witte. Hoewel de witte niet echt zuiver wit is, blijft het toch een bijzonderheid. De verschillen zitten ook in de kleur van het hart. Sommige hebben het bronskleurige hart van de gewone zonnebloem, maar er zijn ook zonnebloemen met een donkerder hart en met een groen hart. Hiernaast zijn er de wat hardere donkere kleuren die in kleinere hoeveelheden worden aangeboden. Deze vaak bruinrode bloemen zijn opvalland door hun grootte en kleur.
Een echte lust voor het oog is echter de oranje gele dubbele zonnebloem. De naam is net zo opvallend als z’n verschijning n.l. Teddy Bear. De dubbele bloem ontvouwt zich op de vaas tot een grote bol van bloembladeren. Als tegenhanger is er ook de klein-bloemige zonnebloem Sonja. Deze kleine zonnebloem brengt de charme van de zonnebloem ook in de kleinere boeketten. Natuurlijk is de gewone zonnebloem niet uit het fleurige zomerbloemenboeket weg te denken, maar er zijn dus ook andere opties.
Direct van de teler
De zonnebloemen die voor de bloem worden geteeld zijn andere rassen dan die geteeld worden voor de olie. Een aantal veredelaars hebben erg veel energie gestoken in zonnebloemen die de goede lengte en vorm hebben om als snijbloem te gebruiken. Hiernaast heeft ook ziekteresistentie erg veel aandacht bij deze veredeling. Om een langere periode zonnebloemen te kunnen leveren wordt er gebruik gemaakt van verschillende rassen die na elkaar bloeien. Hoewel hier wat betreft uiterlijk vrijwel geen verschil in zit, is dit voor de teler erg belangrijk.
De teler zaait de zonnebloem met een speciale zaaimachine ter plekke uit. Deze zaaimachine zorgt ervoor dat de zaden op precies de juiste afstand en diepte komen te liggen. Op die manier worden alle zonnebloem even groot en ontstaat er een mooie uniforme bos bloemen. Zonnebloemen worden lekker gevonden door hazen en konijnen. Ook vogels doen zich graag tegoed aan de net opgekomen plantjes. Dit is de reden dat een jong perceel zonnebloem vaak met dun doek wordt afgedekt.
Voor de liefhebber.
De Helianthus oftewel de zonnebloem behoord tot de familie van de samengesteldbloemige gewassen(Asteraceae). Tot deze familie behoren erg veel planten waaronder natuurlijk de Aster, maar ook de kogeldistel (Echinops) en de Echinacea (zonnehoed). De zonnebloem die we als snijbloem telen is de Helianthus annuus, wat éénjarig betekend. Een vaste plant Helianthus is de tuberosa. Deze plant wordt ook wel de aardpeer genoemd. De naam zonnebloem is wel een heel directe vertaling vanuit het Grieks. Helios is namelijk ZON en Anthos betekend BLOEM.
Hoewel de zonnebloem wereldwijd vooral wordt geteeld voor de overal in gebruikte zonnebloemolie, is de teelt in Nederland vooral die van de zonnebloem als snijbloem. De zonnebloem zoals wij die nu kennen heeft een groot deel van zijn bekendheid te danken aan Vincent van Gogh. Het schilderij met de zonnebloemen behoort tot zijn bekendste werken. Niet geheel toevallig, dat de grote doorbraak van de zonnebloem, samenviel met het van Gogh jaar.
Prachtig verhaal is dat de zonnebloem met zijn bloemkop met de zon meedraait, zodat hij in de avond altijd weer dezelfde kant op staat. Als de zonnebloem afrijpt gaat dit niet meer. Dit is de reden dat bloeiende zonnebloemen op een veld, altijd allemaal dezelfde kant op kijken. Dit is goed te zien, als je in de zomer door de zonnebloemenvelden rond Parijs heen rijdt. In Nederland is dit vrijwel niet te zien, omdat de teler ze dan natuurlijk al lang heeft geoogst als snijbloem.
