Arbeid

De laatste tijd heb ik best wel veel gesprekken gevoerd met bloementelers. Hoewel deze telers over het algemeen positieve mensen zijn, merkte ik in gesprekken over de toekomst best wel enkele grote zorgen. Naast natuurlijk de grote regeldruk, die vooral bij kleine bedrijven enorm veel impact heeft, is de factor arbeid één van de grootste hoofdbrekens in de sector. Wel was opvallend dat dit probleem als het grootst werd ervaren door de middelgrote bedrijven. Juist de kleine en hele grote bedrijven zagen wel oplossingen.

Sommige kleine bedrijven met verhoudingsgewijs erg veel eigen arbeid zagen de schaarste op de arbeidsmarkt zelfs als een kans voor hun eigen bedrijf. Als arbeid schaars en duur is, is je eigen arbeid ook meer waard. De grote bedrijven zagen wel het probleem, maar waren vooral geïnteresseerd in een gelijk speelveld. Zo van, als ik er last van heb, heeft mijn concurrent dat ook. De grote bedrijven zijn beter in staat om hun arbeid zelf te regelen, waardoor ze net iets minder last hebben van schaarste (als ze het goed doen), maar ook de kosten van het uitzendbureau buiten de deur houden. Ook zijn deze bedrijven vaak beter in staat om de goede mensen vast te houden.

De grootste pijn zit er bij de middelgrote bedrijven. Kort door de bocht, bedrijven die te groot zijn om de eigen arbeid echt impact te laten hebben op de kostenpost arbeid, maar net te klein zijn om mee te komen met de grote ontwikkelingen op het gebied van mechanisatie. Dit gegeven zorgt voor een groot dilemma. Natuurlijk kent iedereen tegenwoordig de term massa is kassa. Op zich is het rekensommetje duidelijk. Als je meer bloemen teelt met een zekere marge, verdien je meer.

Hiertegenover staat dat als er geld bij moet, er ook erg veel geld bij moet. In onze sector is er ook nog zo iets als marktruimte. Als er te veel op een bepaalde markt komt gaat de prijs onderuit. Dit houdt dus in dat als iedereen groot gaat worden, de meeste dit niet zullen redden. Natuurlijk zullen er een paar zijn die het wel redden en ook altijd mensen die deze strijd aan willen gaan. Niets mis mee, maar het moet je wel passen en je moet er tegen kunnen.

Erg veel telers zijn echter het liefst teler. De schaalvergroting die nodig is om zwaar te mechaniseren wordt niet door iedereen omarmt. Het is zelfs zo dat de sterk uitbreidende telers vaak als marktverstorend worden gezien. De gedachte is logisch, maar het is niet altijd waar. Grotere bedrijven kunnen andere markten aanboren en kunnen soms zelfs voor een afzet boost zorgen. Natuurlijk proberen ze deze eerst zelf in te vullen, maar ze maken de taart wel groter. Vaak zijn deze bedrijven echter niet in staat om ook de kersen op de taart te telen.

Hoe meer taart, hoe meer kersen er nodig zijn. Deze leuke kleine gewasjes zijn juist weer specialiteit van de kleine bedrijven, die als ze steeds inspelen op de groeiende vraag naar nieuwe bloemen, steeds weer zeer rendabele prijzen voor hun bloemen krijgen. Juist degenen die niet boos worden als een ander dit gewas ook gaat telen, maar zorgen voor een constante vernieuwing van hun assortiment, zijn op dit moment bijzonder succesvol.

De moraal van dit verhaal zit hem in de keuze welke kant je met het bedrijf opgaat. Wil je groeien, groei dan echt, maar als dit niet in de genen zit zal dit erg moeilijk zijn. Belangrijk is om te weten waar je staat als bedrijf. Ben je klein en wil je dit blijven, zorg dan dat je op pad gaat om nieuwe gewassen te vinden. Als je niet van de dam af komt zal ook dit lastig worden. De nieuwigheden worden niet op de tuin aangebracht, hier zal je zelf achteraan moeten.

Belangrijkste is echter dat je niet in de middelmoot blijft hangen en eigenlijk te groot bent om niet te mechaniseren en te klein bent om dit echt door te pakken. Zelf denk ik dat we als sector alle typen bedrijven nodig hebben. Ik weet dat dit verhaal geen oplossing biedt, maar wel iets om serieus over na te denken.